Władza rodzicielska (art. 92–112 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.)
Do czasu osiągnięcia pełnoletności dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską, która co do zasady przysługuje w pełni obojgu rodzicom. Składają się na nią 3 elementy:
- piecza nad dzieckiem,
- zarząd majątkiem dziecka,
- reprezentowanie dziecka.
Władza rodzicielska powinna być wykonywana – do czego rodzice są uprawnieniu i zobowiązani – zgodnie z dobrem dziecka i interesem społecznym oraz z poszanowaniem jego godności i praw. Decyzje dotyczące dziecka, a zwłaszcza jego istotnych spraw, powinny być podejmowanie za obopólną zgodą.
W przypadku braku porozumienia między rodzicami rozstrzygającymi wspólnie kwestie dotyczące istotnych spraw dziecka rozstrzyga o nich sąd opiekuńczy.
Sąd rodzinny może postanowić o:
-
ograniczeniu władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców do określonych obowiązków i uprawień w stosunku do osoby dziecka ze względu na jego dobro;
- pozbawieniu rodziców władzy rodzicielskiej, gdy:
-
nie może być ona wykonywana z powodu trwałej przeszkody,
-
rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej,
-
rodzice rażąco zaniedbują swoje obowiązki względem dziecka albo trwale nie interesują się dzieckiem;
-
-
zawieszeniu wykonywania władzy rodzicielskiej, jeżeli wystąpi przemijająca przeszkoda w jej sprawowaniu lub gdy dobro dziecka jest zagrożone.
Zgodnie z przepisem art. 26 Kodeksu cywilnego dziecko pozostające pod władzą rodzicielską ma miejsce zamieszkania u rodziców albo u tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone jej wykonywanie. Jeżeli natomiast władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom mającym osobne miejsce zamieszkania, miejsce zamieszkania dziecka znajduje się u tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa. Jeżeli dziecko nie przebywa stale u żadnego z rodziców, jego miejsce zamieszkania określa sąd opiekuńczy.